In de spotlight: onze ponsmachines 

Direct links in de werkplaats is het domein van Teun. Een bureau met computer, twee kasten vol met ponsen en matrijzen en natuurlijk de twee ponsmachines, type Motorum-2044EZ van Muratec. Hier voert Teun dagelijks de meest uiteenlopende ponsbewerkingen op aluminium platen uit. “We bewerken hier voornamelijk vlakke tweemillimeterplaten. Maar ook platen van vijf tot zes millimeter dik kunnen deze machines makkelijk aan”, vertelt hij trots.

Ponsen

Ponsen is een techniek waarmee in allerlei materialen gaten en vormen kunnen worden gemaakt. Dit gebeurt met een pons (bovenkant) en een matrijs (onderkant), de contravorm van de pons. Een aluminium plaat die een ponsbewerking moet krijgen, wordt op de ponsmachine tussen de pons en de matrijs gelegd. Vervolgens brengt de machine de pons met hoge kracht naar beneden. Door de enorme kracht en de tegendruk van de matrijs ontstaat een gat, rechthoek of een andere vorm. De ponsmachines van Garfield Aluminium Schiedam beschikken standaard over 33 stalen ponsen en programmeerbare auto-indexstations, voor het maken van schuine kanten. Daarnaast liggen in de kasten naast de machines honderden verschillende ponsen en matrijzen van hoogwaardig staal, waarmee de meest uiteenlopende vormen kunnen worden gemaakt. De bewerkingen zijn uitermate nauwkeurig. 

Check, check, dubbelcheck

Eenmaal goed ingesteld kunnen de machines meerdere bewerkingen achter elkaar uitvoeren. “Alsof je een machinegeweer hoort”, lacht Teun. Van achter zijn computer laat hij zien hoe het gehele proces in zijn werk gaat. “Als wij een tekening van een klant krijgen, gaat die eerst naar de werkvoorbereiding. Daar wordt de tekening gecontroleerd, verder uitgewerkt en in het computersysteem gezet.” Collega’s snijden vervolgens de benodigde aluminium platen op de goede maat en brengen ze naar Teun. “Dan roep ik de tekening hier in mijn computer op en controleer alles nog een keer. Als een standaard ponsbewerking voldoet, stelt het programma de machine automatisch in. Is er een bijzondere bewerking nodig, dan plaats ik de benodigde ponsen en matrijzen handmatig. Daarna leg ik de platen stuk voor stuk op het werkvlak en kan de machine zijn werk doen.” 

Voordelen van ponsen

Garfield Aluminium heeft jaren geleden heel bewust voor ponsmachines gekozen voor het maken van gaten en vormen in aluminium plaatwerk. “Ponsen heeft voor ons een aantal grote voordelen ten opzichte van bijvoorbeeld waterstralen en lasersnijden”, legt Edwin Sjoukes, manager Productie, uit. “Zo moeten veel van onze producten uiteindelijk aan elkaar worden gelast. Waterstralen valt dan af als bewerkingsmethode. Daarmee komt er namelijk zand en vuil in de naden en dat bemoeilijkt het lassen. Vergelijk je ponsen met lasersnijden, dan is de ponsmachine vooral bij eenvoudige bewerkingen en als er meerdere gaten in een aluminium plaat moeten worden gemaakt een veel betere keuze. Een klein nadeel van de ponsmachine kan de ponsnibbelafdruk zijn, wanneer een vorm is geponsnibbeld. Dan ‘knabbel’ je als het ware met de pons een vorm uit het materiaal. Maar die afdruk is eenvoudig af te werken met een kleine schuurband.” Teun weet nog een voordeel te noemen. “Met de ponsmachine kun je ook bollingen in het aluminium maken, zoals bij traptreden en ventilatieroosters”, vult hij aan. “Waterstraal- en lasersnijmachines kunnen dat niet.”

Van gevelplaten tot plantenbakken

Naast het maken van ventilatieroosters, voert Teun nog veel meer bewerkingen uit met zijn ponsmachines. Of het nu gaat om traptreden, waterslagen, kopschoten, het bewerken van gevelplaten of het simpelweg ponsen van sleutelgaten in een deurplaat, hij heeft er allemaal evenveel plezier in. “Juist die afwisseling maakt mijn werk zo leuk.” Vaak weet Teun niet waar het aluminium plaatwerk dat hij heeft bewerkt terechtkomt. Op een paar uitzonderingen na. “Enige tijd terug heb ik platen behandeld die uiteindelijk plantenbakken moesten worden voor een verticale tuin op de gevel van een flatgebouw in Duitsland. En ik heb ook de gevelplaten van de nieuwe woontoren De Zalmhaven in Rotterdam bewerkt. Maar verder … geen idee. Ja, daar ben ik soms best nieuwsgierig naar, eigenlijk. Over werk gesproken, ik moet weer aan de slag. Er liggen nog wat aluminium gevelplaten op gaten te wachten!”